Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013

Λογοτέχνες, Α2 (σελ. 48-79)


  1. Παρακολουθήστε την πλοκή και την εξέλιξή της. Ποια σημεία είναι τα πιο κρίσιμα; Γιατί; Ποια από αυτά θα επιλέγατε να αλλάξετε;
(Νικόλαος Κουντούρης)

Τα πιο κρίσιμα σημεία που διακρίνονται στο κείμενο είναι:

·        Η άφιξη του Ράινερ και της Οντίν.
·        Η φαντασία του Σίμου για τη νεράιδα.
·        Ο περίπατος του Σίμου δίπλα στο σπίτι της Δέσποινας.
·        Τα ψέματα του Σίμου προς τη Βιολέτα.
·        Η διάσωση του Μάνη από την Οντίν και το Σίμο.
·        Η πρόταση της Βιολέτας για μια βόλτα με την Οντίν και το Σίμο σε ένα απότομο και μυστικό μέρος.

Αυτά είναι τα πιο κρίσιμα σημεία του κειμένου, γιατί το καθένα από αυτά χρειάζεται να προηγηθεί του προηγούμενου, για να συνεχιστεί η ροή του κειμένου. Επίσης, το κάθε ένα είναι αλληλένδετο από το άλλο.

Τα σημεία του κειμένου που θα άλλαζα είναι:

·        Τα ψέματα του Σίμου προς την Βιολέτα και
·        Η διάσωση του Μάνη από την Οντίν και το Σίμο

  1. Πώς ξεδιπλώνεται ο χαρακτήρας των μυθιστορηματικών προσώπων; Πώς ο χαρακτήρας των ηρώων διαπλέκεται με την εξέλιξη της πλοκής; Ποιους συμβολισμούς των προσώπων μπορείτε να διακρίνετε; Ξεκινήστε να γράφετε μια φανταστική βιογραφία για έναν ήρωα και συμπληρώστε τη, καθώς προχωρά η ανάγνωση του βιβλίου. Τι φαντάζεστε ότι έχει ήδη ζήσει ο ήρωας και πώς θα συνεχιστεί η ζωή του μετά το τέλος της ιστορίας;
(Βασίλης Δουμπρής - Παύλος Δημάκης)

Ο χαρακτήρας των προσώπων ξεδιπλώνεται στην αρχή με το Βρετό να κόβει λουλούδια για τη μητέρα του, που είχε πεθάνει, και να τα αφήνει στο μνήμα της. Με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνουμε ότι ο Βρετός είναι τρυφερός ενώ συνεχίζεται και η πλοκή της ιστορίας, μιας και αυτό μας οδηγεί σε μια αναδρομή στο παρελθόν.
Έπειτα, μας παρουσιάζεται η Οντίν, η οποία καταλαβαίνουμε ότι είναι θαρραλέα, μιας και ό,τι της προτείνει ο Σίμος εκείνη δεν το φοβάται και είναι πρόθυμη να το κάνει. Έτσι, μας προϊδεάζει για το τι θα γίνει στο μέλλον μετάξυ αυτών των δύο προσώπων.
Στη συνέχεια, γνωρίζουμε καλύτερα τον χαρακτήρα του Μάρκου. Καταλαβαίνουμε ότι είναι ένας μοχθηρός αλήτης, που κάνει τα πάντα για να βασανίσει το σκυλί της Βιολέτας, όπως και την ίδια. Με αυτό τον τρόπο καταλαβαίνουμε ότι ο Σίμος θα διωχθεί από την παρέα, επειδή θα υπερασπιστεί τη Βιολέτα.

  1. Πώς ο τόπος εκτύλιξης της δράσης προωθεί την εξέλιξή της;
(Μανώλης Δρακάκης)

Στην περίληψη του βιβλίου στο οπισθόφυλλο η πρώτη φράση είναι:«Ένα χωριό ασάλευτο πάνω στα βράχια, στη σκιά του βουνού. Πέρα μακριά, το πέλαγος».
Αυτό και μόνο μας προϊδεάζει ότι ένα από τα δυνατά σημεία του βιβλίου θα είναι οι περιγραφές του χωριού και της εξοχής γύρω του.Διαβάζοντας το βιβλίο, οι περιγραφές αυτές είναι πολύ συχνές και αναλυτικές. Η συγγραφέας του βιβλίου μας δίνει πολύ συχνά εικόνες του τόπου που εκτυλίσσεται η δράση των ηρώων της. Οι εικόνες αυτές βοηθούν τη συγγραφέα να μας μεταφέρει σε ένα τόπο όπου προκαταλήψεις και δοξασίες έχουν κυρίαρχο ρολό στη ζωή των ανθρώπων.
Πολλοί από εμάς έχουμε και προσωπικές εμπειρίες από απομακρυσμένα χωριά όπου οι κάτοικοι πολλές φορές αναφέρονται σε περιστατικά που μοιάζουν με αυτά που συμβαίνουν στο βιβλίο, πράγμα που δείχνει ότι σε τέτοια μέρη βρίσκουν έδαφος όλα αυτά να κυριαρχούν στη ζωή των ανθρώπων. Έτσι, η συγγραφέας θέλοντας να μας βάλει όσο πιο κοντά μπορεί στους ήρωες της, χρησιμοποιεί αναλυτικά εικόνες από τον τόπο δράσης.Οι εικόνες του τόπου δράσης είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποιεί, για να μας δώσει ένα πολύ ωραίο αποτέλεσμα και ένα πολύ ωραίο βιβλίο.


  1. Να επισημάνετε τους αφηγηματικούς τρόπους, το είδος του αφηγητή, εγκιβωτισμούς, αναδρομικές αφηγήσεις ή προβολές στο μέλλον. Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι επιλέγονται στα συγκεκριμένα σημεία της αφήγησης;
(Δημήτρης Μαρίνος - Ευτύχης Κονταδάκης - Χρήστος Ηλιόπουλος)

Αφηγητής: Ετεροδιηγητικός, αμέτοχοςστη δράση, παντογνώστης. Χρησιμοποιεί στην αφήγησή του το γ’ πρόσωπο.

Αφηγηματικοί τρόποι: Περιγραφή, αφήγηση, διάλογος και εσωτερικός μονόλογος.

Γλώσσα: Απλή, με εκφραστικά μέσα και στοιχεία προφορικότητας, ιδιωματικές εκφράσεις. Ασύνδετο σχήμα και παρατακτική σύνδεση.

  1. Να εντοπίσετε και να καταγράψετε ιδιοτυπίες της λογοτεχνικής γλώσσας και εκφραστικά μέσα που σας εντυπωσίασαν. Τι προσφέρουν στο λογοτεχνικό έργο κατά την αντίληψή σας;
(Παναγιώτης Μαδούρος)

Στα κεφάλαια προς λογοτεχνική μελέτη, το ύφος του κειμένου συνεχίζει να είναι απλό, λιτό και κατανοητό όπως στην αρχή του βιβλίου. Ωστόσο, η λογοτεχνική γλώσσα της Μ. Παπαγιάννη παρουσιάζει κάποιες ιδιοτυπίες, προσπαθώντας έτσι να δώσει έμφαση σε ορισμένα σημεία και να ζωντανέψει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Σε αρκετά σημεία στους διαλόγους των προσώπων, η συγγραφέας χρησιμοποιεί λαϊκές εκφράσεις, για να δώσει ένα διαφορετικό τόνο και να σπάσει τη μονοτονία της αφήγησης.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι φράσεις:

·        "Αν λες ψέματα, να ξέρεις, θα πας στην Κόλαση", απειλεί το Σίμο ο Παπα-Μανόλης,
·        "Η φωνή της θάλασσας" που λέει στην Οντίν να ακούσει η κυρά Δέσποινα δίνοντας της την μπουρού,
·        "να μην πιω ποτέ από ακίνητο νερό, να το ταράξω πρώτα να ξυπνήσει, γιατί αλλιώς το νερό αγαναχτεί και σου παίρνει το μυαλό" έλεγε στο Σίμο η μάνα του,
·        "θα είναι καμιά φυτούκλα από την πόλη που θα με κάνει βούκινο" σκεφτόταν ο Σίμος για την Οντίν,
·        "για ξωτικά, μάγισσες και νεράιδες" συζητούσε ο Σίμος με τη μικρή νενέ,
·        "καταραμένο φαράγγι - κακοπέρατο" χαρακτήριζε η μικρή νενέ το μονοπάτι προς τη θάλασσα.


Επίσης, η συγγραφέας για να προσεγγίσει περισσότερο τον αναγνώστη και να του ελκύσει το ενδιαφέρον στα σημεία που χρειάζεται να επικεντρωθεί, χρησιμοποιεί διάφορα εκφραστικά μέσα όπως εικόνες, μεταφορές, παρομοιώσεις, υπερβολές, προσωποποιήσεις, επαναλήψεις κ.α. Ορισμένα από αυτά τα εκφραστικά μέσα που με εντυπωσίασαν περισσότερο είναι:


v     Εικόνες
Ø      Ο Σίμος με τον παπα - Γρηγόρη να θάβουν τα τάματα έξω από το χωριό
Ø      Η Βιολέτα να μπαίνει νύχτα στο νεκροταφείο, να μαζεύει σαύρες, να τις μαγειρεύει και να ουρλιάζει σαν λύκος στην πανσέληνο,
Ø      Ο ταξιτζής να πηγαινοέρχεται κουβαλώντας τα κουτιά του Ράινερ, μονολογώντας για το που βρέθηκε εκεί πάνω και ότι δεν έχει δρόμους το χωριό,
Ø      Ο Σίμος να ψάχνει μέσα στα δέντρα την Οντίν και αυτή να εμφανίζεται μέσα από την κουφάλα της γέρικης ελιάς κ.α.

v     Μεταφορές
Ø      "το είδε εκεί, μια μικρή μαύρη τελεία στον ορίζοντα, να κουνάει τα φτερά του" (έκφραση για το Δέντρο το Μονάχο),
Ø      "θα με φέρει στην άκρη του κόσμου" (λόγια του ταξιτζή),
Ø      "μύρισε την αγκαλιά τους" (ο Σίμος για τους γονείς του)
Ø      "η Οντίν καθημερινά καταβρόχθιζε το λεξικό της".

v     Παρομοιώσεις
Ø      "τα φύλλα των δέντρων πάντα υγρά σαν να φυλάνε τα δάκρυα των ανθρώπων",
Ø      "τον μάλωσε που μπήκε σαν κλέφτης στην εκκλησία",
Ø      "και τα μάτια της μαύρα σαν κάρβουνα".

v     Υπερβολές
Ø      "Αν αργήσεις, θα νομίζουν ότι σε έφαγα" (λέει η Βιολέτα στον Σίμο),
Ø      "Αρνούνται να φύγουν από τον κόσμο αν δεν πάρουνε το κομμάτι της αγάπης που τους αναλογεί" (εξηγεί η νενέ στο Σίμο για το Μεσαριανό Τάγμα).

v     Προσωποποιήσεις
Ø      "να το ταράξω πρώτα να ξυπνήσει, γιατί αλλιώς το νερό αγαναχτεί και σου παίρνει το μυαλό" (έλεγε στο Σίμο η μάνα του για το ακίνητο νερό),
Ø      "ο Μάνης έχει οικογένεια", "είναι παλικάρι ο Μάνης".

Μέσα από τις ιδιοτυπίες της λογοτεχνικής γλώσσας και τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιούνται πιστεύω πως το λογοτεχνικό έργο γίνεται πιο ζωντανό και παραστατικό και ελκύει περισσότερο τον αναγνώστη.

Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013

Λαογράφοι Α1

Λαογράφοι - A1 (σελ. 11-47)

Ομάδα: Διονύσης Ακάλεστος, Δημήτρης Αρχόντας, Βησσαρίωνας Γκουβίνας, Δήμητρα Καρύδα, Πάναγιώτης Ντάριος, Νίκος Αλεξόπουλος, Τζίνα Γάρδου.

Λαϊκές δοξασίες:
-«Κάνε…σημαδεμένο» (σελ. 11, 12)
Αν ένα παιδί γεννιόταν μετά την γιορτή των Τριών Ιεραρχών τότε θεωρούταν σημαδεμένο. Δηλαδή, το παιδί θα ήταν κακότυχο για όλη την υπόλοιπη ζωή του.
-«Λέγανε μάλιστα…καινούριος χρόνος» (σελ. 13)
Τα σπίτια όπου την παραμονή των Χριστουγέννων δεν θα έσφαζαν ένα γουρούνι, δεν θα έμπαινε ο καινούριος χρόνος.
-«Δεν υπάρχει…μαγγανείες»
Το μονομερίτικο πανί ήταν ένα ύφασμα με το οποίο έδιωχνε τις κακουχίες, τις αρρώστιες ακόμα και τις μαγγανείες.
[Γενικά με τον όρο Μαγγανεία χαρακτηρίζεται η απάτη με κάθε είδους ιατρικά ή κάθε μορφής "μαγικά φίλτρα".
Στον αποκρυφισμό η Μαγγανεία αποτελεί κλάδο της μαύρης μαγείας με την οποία επιδιώκεται η πρόσκληση και βοήθεια κακοποιών και κατωτέρων όντων (πνευμάτων) του αόρατου κόσμου.
Δια της μαγγανείας είναι δυνατόν να συντελεσθεί το αδίκημα της απάτης].
-«Δε φοβάσαι…Λεράκια» (σελ.20)
Δαιμονικά όντα προικισμένα με πολύ μεταμορφωτική δύναμη, όχι πάντα επιβλαβή για τους ανθρώπους, αλλά κυρίως με διάθεση να πειράζουν, να ενοχλούν και να φοβίζουν. Κατά τις δοξασίες εισέρχονται νύκτα στις οικίες και παραλαμβάνουν τους κοιμώμενους (επί τω πλείστον) παιδιά και τους μεταφέρουν σε απόμακρα μέρη για να διασκεδάσουν από την έκπληξη που θα αισθανθούν οι αφυπνιζόμενοι ή ακόμη αντ΄ αυτών κρύβουν αντικείμενα της οικίας για να εκνευρίσουν τους κατόχους αυτών.Παρουσιάζονται με μορφή γάτας, σκύλου, πιθήκου αλλά και ως άνθρωποι πελώριοι και τρομεροί ή σαν όμορφες κοπέλες. Ζουν συνήθως σε φρεάτια, πηγάδια, σπήλαια, γεφύρια, ανεμόμυλους και σε ερείπια.
-«Εσύ…μη σκιαχτείς» (σελ. 21)
Γέννηση ενός ανθρώπου σε μονομερίτικο πανί. Δηλαδή αποφυγή από δαίμονες.
-«Πέτρες της Βιολέτας» (σελ. 22)
Το σπίτι της Βιολέτας που είχε καταντήσει ερήπειο.
-«Παλαιότερα…στο Δέντρο το Μονάχο» (σελ.26)
Εκείνη την εποχή γινόταν ετησίως στις 27 Μαΐου μία γιορτή που μαζεύονταν όλοι οι κάτοικοι του χωριού στη σκιά του συγκεκριμένου δέντρου με φαγητά και γλεντούσαν. Τα τελευταία χρόνια της εποχής εκείνης ελαττώθηκε το έθιμο αυτό.
-«Δαίμονες…ραχούλες» (σελ.38)
Θρύλος/ Μύθος της εποχής εκείνης.
-«Τα χαρτιά… πάρεις πίσω» (σελ.40)
Λαϊκή φράση εκείνης της εποχής.
                                    Θρησκευτική πίστη
-«Έκανε…κακό» (σελ.12)
Διωγμός των πνευμάτων από το σπίτι.
-«Μπήκε…μπροστά» (σελ.15)
Θρησκευτική πράξη με στόχο τον διωγμό των κακών.
-«Θυμάμαι…χειλιών της» (σελ.32)
Ανάπτυξη πρώτων σχέσεων για την εκκλησία από τον ήρωα.
-«Το σταυρό» (Σελ.36)
Σύμβολο πίστης.
-«Πέθανε… παράδεισο» (Σελ. 38)
Θρησκευτική αντίληψη.
-«Πήρε…εικονοστάσι» (Σελ.41)
Πράξη δήλωσης σεβασμού προς τον ξένο

Γεωγραφία
-«Το χωριό…χωριό τους» (Σελ. 12)
Τα γενικά χαρακτηριστικά του τόπου αυτού.
-«Βέβαια… και ένα φορτηγάκι» (Σελ. 37)
Η απόσταση που έκανε ο ταχυδρόμος προς τον Κόφινα καθημερινώς, για να κρατήσει τη δουλειά του.
-«Άγρια βράχια». (Σελ. 38 κ’ 41)
Μορφολογία εδάφους.
-«Στον Κόφινα» (Σελ. 42)
Γεωγραφικός προσδιορισμός.
                                                                                  
Μαγειρική στην Κρήτη

-«Κοχλιοί κοκκινιστοί» (Σελ.35)
Μαγειρευτά σαλιγκάρια. Παραδοσιακό φαγητό.
-«Μικρά λουκανικάκια»
Διαχρονικό φαγητό.
-«Φασολάκια, κουκιά, φράουλες και κεράσια»(Σελ.37)
Φρούτα & λαχανικά.
-«Χόρτα, αγκινάρες, ντομάτες, αγγούρια, πεπόνια»(Σελ.37)
Φρούτα & λαχανικά. Στα χωριά τα φρούτα και τα λαχανικά είναι συνηθισμένα στα χωριά και καταναλώνονται πολύ πιο συχνά από ότι στην πόλη.


Πηγές: Τοπικό κρητικό site, Wikipedia, προσωπικές γνώσεις.