Λαογράφοι, Α1, σελ. 114-145

Λαογράφοι, A1, σελ. 114-145

 Τζίνα Γάρδου, Δήμητρα Καρύδα, Δημήτρης Αρχόντας, Νίκος Αλεξόπουλος, Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος, Φίλιππος Αγγέλου, Διονύσης Ακάλεστος, Παναγιώτης Ντάριος.

Γεωγραφία

Κακοπέρατο: Το Κακοπέρατο είναι πραγματικό φαράγγι και βρίσκεται στο νομό Ηρακλείου. Έχει  πολύ χαμηλό βαθμό δυσκολίας στην κατάβαση, στους 2 από τους 6 βαθμούς, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν θέλει προσοχή. Επίσης, δεν έχει ίχνος βλάστησης αλλά και νερού.

Κόφινας: Το βουνό υπάρχει στο νομό Ηρακλείου και ονομάζεται αλλιώς Αστερούσια Όρη. Το υψόμετρό του είναι 1231 μέτρα και η βλάστησή του αραιή.

Το χωριό γενικά δεν έχει ιδιαίτερη διαμόρφωση. Διαθέτει πολλά κτήματα, στα οποία δεν καλλιεργούνται πολλά αγαθά πέρα από τα απαραίτητα. Πιο συγκεκριμένα, καλλιεργούνται ντομάτες και άλλα λαχανικά, χόρτα και ελιές. Ακόμα, βρίσκουμε το τσάι ως βότανο. Επίσης, τα καιρικά φαινόμενα που παρουσιάζονται στα κεφάλαια αυτά είναι ήπια έως πολύ καλά. Τέλο,ς η πανίδα δεν αναφέρεται καθόλου στο κείμενο.

Θρησκευτικά.

Σε θέματα Θρησκευτικής Πίστης αναφορά γίνεται στα ακόλουθα σημεία :

Στο κεφάλαιο "Φιλάγριοι" (σελ. 113-123) :

Στη σελίδα 114, στην πρώτη παράγραφο :

H Γεωργία (μητέρα του Μάρκου), παροτρύνει το γιό της να σταματήσει να ασχολείται με τα τάματα που λείπουν από την εκκλησία.  Τα τάματα, όπως ξέρουμε, είναι ο τρόπος του να πει ο πιστός "ευχαριστώ" απέναντι στο Θεό ή τον Άγιο που τον βοήθησε σε μια δύσκολη στιγμή του.  Συνήθως είναι φτιαγμένα από χρυσό ή ασήμι και γι' αυτό έχουν μεγάλη αξία.

Στη σελίδα 117, από την αρχή της έως το τέλος της πρώτης παραγράφου της σελίδας 118 :

Ο παπάς του χωριού κλέβει τα χρήματα που συγκεντρώνονται στο παγκάρι της εκκλησίας από τους πιστούς.  Το παγκάρι σε μια εκκλησία έχει σκοπό να "καλεί" τους πιστούς να προσφέρουν ό,τι μπορούν, προκειμένου τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν, να χρησιμοποιηθούν ή για ανάγκες του ναού ή για βοήθεια προς συνανθρώπους που τα έχουν ανάγκη (ηλικιωμένους, φτωχούς, άνεργους κ.λ.π.).  Η πράξη του παπά φανερώνει άνθρωπο χωρίς ηθικούς φραγμούς, που δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τους συνανθρώπους του παρά μόνο για τον εαυτό του και την καλοπέρασή του.

Εκτός από τα χρήματα, όμως, αναρωτιέται κάποιος πώς ο ιερέας θα μπορούσε να βάλει στο χέρι τα τάματα της εκκλησίας, τα οποία -όπως καταλαβαίνουμε- πρέπει να είναι και πάρα πολύ παλιά.  Θέλει να τα πουλήσει, φυσικά, για να βγάλει κι από κει λεφτά.  άλλο ένα στοιχείο που μας φανερώνει ότι ο παπάς είναι φιλοχρήματος και ότι ο τρόπος σκέψης και δράσης του δεν έχει κανένα κοινό στοιχείο με τα διδάγματα της θρησκείας μας για αγάπη, βοήθεια και αλληλεγγύη προς τους συνανθρώπους μας.

Στην τρίτη παράγραφο της σελίδας 119 έχουμε τρεις εικόνες :

• Ο παπάς θυμιατίζει (λιβανίζει) μέσα στην εκκλησία. 
• Ο Μάρκος φιλά τον Εσταυρωμένο. Θρησκευτική εκδήλωση αγάπης και σεβασμού απέναντι στις εικόνες των Αγίων.
• Ο Μάρκος φιλά το χέρι του παπά, εκδήλωση που δηλώνει σεβασμό.

Στη σελίδα 121, περίπου στη μέση της πρώτης παραγράφου :

Γίνεται αναφορά στην Ανάσταση και στην παραλαβή του Αγίου Φωτός.  Το έθιμο λέει ότι αυτός που θα το πάρει πρώτος από τον παπά θα είναι ευλογημένος.

Στο κεφάλαιο "Χαρά που δε γνώρισα" (σελ.124-129) :

Στη σελίδα 125, στην πρώτη παράγραφο :

Η προγιαγιά του Σίμου του λέει ότι κάθε Μεγάλη Παρασκευή κλαίει ο ουρανός.  Ο λαός θέλει τη φύση να συμμετέχει κι αυτή στο μεγάλο πένθος και τη θυσία του Χριστού.

  

Στο κεφάλαιο "Λάθος ζύγι" (σελ.139-145) :

Στη σελίδα 142, στη δεύτερη παράγραφο :

Τη Μεγάλη Παρασκευή οι γυναίκες πηγαίνουν στο νεκροταφείο, για να καθαρίσουν τους τάφους των δικών τους ανθρώπων που έχουν χαθεί και να τους στολίσουν με λουλούδια.  Είναι η μέρα που τιμάμε τους νεκρούς, επειδή είναι η ημέρα που κηδεύτηκε κι ο Χριστός.

Στη σελίδα 143, στην αρχή :

Η Γεωργία (μητέρα του Μάρκου) μας περιγράφει ότι δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει την τελευταία επιθυμία του πατέρα της και να τον θάψει στο αγαπημένο του μέρος, επειδή αυτό δεν συμβάδιζε με τα έθιμα και τη θρησκεία.  Η ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία ορίζει συγκεκριμένο τρόπο και τόπο ταφής και είναι αυστηρή απέναντι σε οποιαδήποτε παρέκκλιση.

Μύθοι - Θρύλοι, Παραδοσιακά Φαγητά:

Α. Μύθοι – Θρύλοι

Στις σελίδες 113-145 δεν περιγράφονται πολλοί μύθοι και θρύλοι σε σχέση με τα προηγούμενα κεφάλαια. Ένας από τους μύθους αυτού του χωριού είναι αυτός που λέει η Νενέ. Ο μύθος αυτός έλεγε πως κάθε μεγάλη Παρασκευή ο ουρανός είναι άσχημος, γιατί είναι μέρα στενοχώριας. Ακόμα, μία ιστορία της Νενέ ήταν αυτή των ανθρώπων που δεν αγαπήθηκαν. Οι άνθρωποι αυτοί κουβαλούσαν, όπως ακούγεται, τα πλοία στους ώμους μέσα στην απέραντη θάλασσα. Τις ασέληνες νύχτες, που έχει ήλιο και φεγγάρι, βγαίνουν οι άνθρωποι, που δεν αγαπήθηκαν, και κλέβουν τα λογικά από όποιον βρεθεί στο δρόμο τους. Εκεί, στο Κακοπέρατο, που ζούσαν οι άνθρωποι που δεν αγαπήθηκαν υπήρχε μία σπηλιά στην οποία βρίσκονταν σταλακτίτες που χάρη στην εξαιρετική τους θέση σχηματίζονταν μορφές που έκαναν τον φόβο του Σίμου πιο έντονο. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι μορφές που σχηματίζονταν έμοιαζαν με τους πρωταγωνιστές των ιστοριών που έλεγαν οι συγχωριανοί του. Για την Βιολέτα οι άνθρωποι που δεν αγαπήθηκαν λέγονταν κυνηγημένες αγάπες. Οι κυνηγημένες αγάπες θα μπορούσαν, μόλις βρέξουν τα δάκρυα το χώμα, όπως έλεγε η Οντίν, να ελευθερωθούν. Ακόμα μία ιστορία, ένας θρύλος, μία παράδοση είναι οι σταλακτίτες που βρίσκονται στο εσωτερικό της σπηλιάς. Οι σταλακτίτες δεν παύουν να βρίσκονται εκεί καμία εποχή του χρόνου. Επειδή, στο εσωτερικό της σπηλιάς κυριαρχεί η υγρασία δεν εμποδίζουν τα καιρικά φαινόμενα την ανάπτυξή τους, αλλά ούτε μεταβάλλουν την θερμοκρασία που επικρατεί και είναι απαραίτητη για αυτούς.  

Β. Παραδοσιακά Φαγητά

Στις σελίδες 113-145 αναφέρονται μερικά παραδοσιακά φαγητά του αποκομμένου αυτού χωριού από τον υπόλοιπο κόσμο. Ένα από αυτά τα φαγητά είναι οι αγκινάρες μαζί με ελιές, βρεγμένο παξιμάδι και από πάνω αλάτι χοντρό. Αυτό το φαγητό πρέπει να είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα γεύματα αυτού του χωριού, γιατί λόγω του δύσβατου εδάφους και της άγριας και βραχώδης επιφάνειας είναι δύσκολο να φυτρώσουν πολλά δέντρα. Ανεξάρτητα με αυτό το πρόβλημα φύτρωσε ένα δέντρο ιερό για τα ελληνικά δεδομένα. Το δέντρο αυτό είναι η ελιά. Στην Ελλάδα φτιάχνονται αρκετά προϊόντα από τον καρπό του ιερού αυτού δέντρου. Το παξιμάδι είναι το πιο εύκολο να φτιαχτεί. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ψηθεί, να αποξηραθεί και μετά είναι έτοιμο για φάγωμα. Η αγκινάρα είναι απλή φτηνή και εύκολη για να καλλιεργηθεί. Ακόμα, αντέχει σε περιόδους ξηρασίας, αλλά και σε περιόδους πλημμύρας ή περιόδους πολλών βροχών. Το αλάτι συλλέγεται σε περιόδους ζεστές. Εκείνη την εποχή το νερό από το κύμα παγιδεύεται σε μέρη χαμηλότερα από το υψόμετρο στο οποίο βρίσκεται η θάλασσα. Με την πάροδο του χρόνου το νερό εξατμίζεται και μένει το αλάτι το οποίο μαζεύουν αργότερα.